کشف یک مسیر سیگنالینگ سلولی که می تواند راه را برای درمان بیماری مزمن کلیوی و چندین بیماری کشنده باز کند

16 ژوئن 2020 - دانشمندان یک مسیر مهم سیگنالینگ سلولی را در کلیه کشف کرده اند که متوقف کردن آن، می تواند کلید درمان بیماری مزمن کلیوی و سایر بیماری های کشنده، از جمله حمله قلبی و سکته مغزی باشد. محققان پیش از این می دانستند که این مسیر سیگنالینگ سلولی در مغز وجود دارد، جایی که به حفظ تعادل انرژی بدن کمک می کند، اما این اولین بار است که این مسیر در کلیه ها نیز شناسایی شده است.

این تحقیق پیشگام به رهبری محققان دانشگاه بریستول، در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم (PNAS) - مجله رسمی آکادمی ملی علوم ایالات متحده - منتشر شده است. دانشمندان ماده ای به نام نوروپپتید Y (Npy)  را در غلظت بالایی در مغز و در واحدهای فیلتر کننده ی کلیه ها، شناسایی کردند.

دانشمندان، Npy را در سلول هایی به نام podocytes یافتند که در حال ارسال سیگنال های مضر و تخریب نمودن واحدهای فیلتر کننده ی کلیه یعنی گلومرول ها بودند. تخریب گلومرولها سبب نشت مقادیر زیادی پروتئین به ادرار می گردد که به نام پروتئینوریا معروف است. در صورتی که پروتئینوریا در مراحل اولیه تشخیص داده نشود و بدون درمان ادامه یابد، می تواند منجر به نارسایی کلیوی گردد که  در این صورت بیمار نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه خواهد داشت و این وضعیت با افزایش خطر حمله قلبی یا سکته مغزی مرتبط است.

پرفسور Richard Coward ، استاد پزشکی و متخصص کلیه در دانشگاه بریستول، گفت: بیماری مزمن کلیوی بیش از یک نفر از هر 10 نفر از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار داده و سالانه جان میلیون ها نفر را می گیرد. در این تحقیق پتانسیل های مضر Npy در کلیه و راه های مسدود کردن آن کشف گردید، این یافته ها گامی هیجان انگیز به سمت توسعه درمانهای جدید برای بیماری پروتئینوریا در کلیه و عوارض مرتبط با آن است.

در ابتدا این مطالعه ی مشترک بین المللی بر بیماری کلیوی دیابت، که علت اصلی نارسایی کلیه در جهان است، متمرکز بود. این مطالعه نشان داد که Npy ، توسط پادوسیت ها در کلیه و مغز تولید می شود. ، تولید Npy ، به طور قابل توجهی در سلولهای پادوسیت دیابتی مورد مطالعه در ظروف آزمایشگاه کاهش یافته بود . همچنین سطح Npy نیز در گلومرولهای بیماران مبتلا به دیابت به طور قابل توجهی پایین تر بود.

پروفسور کاوارد گفت: این موضوع ما را شگفت زده کرد زیرا این اتفاق درست برخلاف آنچه بود که در گردش خون افراد مبتلا به دیابت و سایر بیماری های کلیوی شاهد آن هستیم، جایی که سطح Npy به طور معمول افزایش می یابد. بنابراین ما تصمیم گرفتیم که این موضوع را عمیق تر بررسی کنیم و دریابیم که چه چیزی می تواند سبب این تفاوت شود و علت آن چیست.

برای درک بهتر اهمیت Npy در کلیه ها، گروه تحقیقاتی دو گروه از موش ها را بررسی کردند: یک گروه قادر به تولید Npy در کلیه هی خود بودند و در گروه دیگر قادر به تولید Npy نبودند. یافته های آنها نشان داد موش هایی که فاقد Npy هستند، از بیماری کلیوی دیابتی و بیماری کلیوی غیر دیابتی محافظت می شوند.

این نشان می دهد که کاهش موضعی Npy گلومرولی در ابتدا مشاهده شده، مشکلی ایجاد نمی کند، بلکه در واقع یک مکانیسم محافظتی برای کاهش مقادیر Npy تخریب کننده موضعی در کلیه است.

محققان در ادامه مسیر تلاش نمودند تا مسیر دقیق سیگنالینگ آسیب رسان را در کلیه شناسایی کنند و نهایتا دریافتند که این اتفاق از طریق یک گیرنده سلولی به نام Npy Receptor 2 (Npy-2R) رخ می دهد. با مشخص کردن دقیق مسیر آسیب رسان، آنها تصمیم گرفتند با مداخله پزشکی راهی را برای متوقف کردن آن بیابند.

بنابراین به موشهای مبتلا به بیماری کلیوی، دارویی داده شد تا Npy receptor 2 را در سلولهای کلیوی آنها مسدود کند، این کار سبب شد که شدت بیماری کلیوی در این موشها کاهش یابد.

پروفسور کاوارد اظهار داشت: این یک پیشرفت بسیار مهیج است و نشان می دهد که کاوش و یافتن راه هایی برای متوقف کردن Npy در مسیرهای آن واقعاً می تواند ما را یک قدم به درمان بیماری مزمن کلیوی، به همراه یکسری بیماری ناتوان کننده دیگر نزدیک کند. ما در تحقیقات آینده تلاش خواهیم نمود که این کار مهم را دنبال کنیم.

بودجه ی این تحقیق توسط مرکز تحقیقات کلیه در انگلیس، شورای تحقیقات پزشکی نوآورانه ی انگلیس و ابتکار پزشکی نوآورانه ی اتحادیه اروپا تأمین شد.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20200616/Cell-signaling-pathway-could-treat-chronic-kidney-disease-and-other-medical-conditions.aspx